Er bestaan een aantal overeenkomsten tussen de AWB en de AWR. Ten eerste behoren beide wetten tot het bestuursrecht. Dit betekent dat in beide wetten bepalingen van formeel recht zijn te vinden. Ten tweede hebben beide wetten een gelaagde structuur. Eerst zijn de algemene bepalingen over besluiten opgenomen en daarna de bijzondere bepalingen.

Verschillen in accenten, rangorde en toepassing

Maar naast de overeenkomsten bestaan er uiteraard ook verschillen tussen beide wetten. De verschillen van de AWR en de AWB zitten in de uitgangspunten,de accenten, de rangorde en de toepassing ervan. De uitgangspunten van beide wetten zijn verschillend.

De Awb definieert de algemene begrippen, zoals besluit, beschikking en aanvraag. De AWR omschrijft de kernbegrippen die betrekking hebben op het opleggen van belastin aanslagen en het doen van aangiften.

Ook de accenten van beide wetten zijn verschillend. In de AWR ligt het accent op het verwezenlijken van het materiële belastingrecht (zoals de IB of BTW) en de nadruk op de methode van heffing. Daarentegen ligt het accent in de AWB meer op de rechtsbescherming van de burger).

Het bestuursrecht maakt onderscheid tussen het algemeen en bijzonder bestuursrecht. De AWB valt onder het algemeen bestuursrecht en de AWR onder het bijzonder bestuursrecht. Het algemene bestuursrecht werkt echter door in het bijzondere bestuursrecht. Bij een afwijking tussen de AWB en de AWR gaat het bijzondere bestuursrecht voor omdat een bijzondere wet voorrang heeft boven een algemene.

De wetgever hanteert het uitgangspunt dat u niet van het algemene bestuursrecht mag afwijken, tenzij dat vanwege de specifieke aard van de betrokken fiscale regeling geboden is. Bij het toepassen van het formele belastingrecht moet u in veel gevallen eerst de AWB raadplegen. Daarna moet u beoordelen of een afwijkende of aanvullende regeling in de AWR van toepassing is.