Het Europees Parlement heeft ingestemd met wetgeving die vrijblijvende klimaatclaims aan banden legt. Onderneming die hun producten of diensten bijvoorbeeld het label 'klimaatneutraal' willen meegeven, mogen dat straks alleen nog doen als ze de claim ook kunnen onderbouwen.
De nieuwe regelgeving is een nieuwe stap in de strijd van de Europese Unie tegen het fenomeen 'greenwashing' (checklist). Want sommige producenten proberen de milieubewuste consument te verleiden door te claimen dat hun product klimaatneutraal, 'groen' of 'eco' is, terwijl dat helemaal niet zo is. Of dat slechts één onderdeel van het product inderdaad klimaatneutraal is, maar de rest niet. Het komt ook voor dat in kleine lettertjes wordt uitgelegd dat de duurzame claim in een reclame toch niet zo stellig is als wel wordt gesuggereerd.
Dergelijke valse duurzaamheidsclaims kunnen klanten misleiden en kunnen het draagvlak onder consumenten voor milieubewuste keuzes aantasten, en daarom is het ook een speerpunt van Europese actie. De nu aangenomen wetgeving is een definitieve uitwerking van Europese regels die vorig jaar zijn gepubliceerd. De regels houden onder meer in dat generieke milieuclaims op producten niet meer mogen zonder bewijs te leveren voor die claims. Ook het gebruik van duurzaamheidslabels die niet komen van goedgekeurde certificeringsinstellingen of overheidsinstanties is niet langer toegestaan.
Daarnaast neemt de regelgeving een andere route voor het milieuvriendelijk 'maken' van producten op de korrel. Producenten kunnen namelijk claimen dat hun product klimaatneutraal is als zij de uitstoot van de productie compenseren door bijvoorbeeld bomen te planten. Claimen dat een product om deze reden geen of minder negatieve invloed of zelfs een positief effect op het milieu, mag niet meer. Verder is de regelgeving ook gericht op de levensduur en de repareerbaarheid van producten. Zo mogen producenten goederen niet voorstellen als 'repareerbaar', als ze dat niet zijn. En ook hierbij zijn onbewezen duurzaamheidsclaims, in de trant van 'gaat x keer mee', straks taboe.
De Europese Raad - met daarin de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten - moet nu nog instemmen met de wetgeving. Daarna krijgen Europese lidstaten twee jaar de tijd om de regels in hun eigen wetgeving op te nemen. Dat betekent dat de regels naar verwachting in elk geval vanaf 2026 van kracht zullen zijn.
De regelgeving die valse duurzame claims moet voorkomen raakt uiteraard producenten en dienstverleners, maar heeft ook invloed op andere onderdelen van ondernemingen en organisaties. Zo heeft de ondernemingsraad een rol bij het aanjagen van verduurzaming, maar moet daarbij ook alert zijn op greenwashing. Voor de financiële afdeling geldt dat zij met ingang van dit boekjaar te maken heeft met de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), die voorschrijft dat grote ondernemingen rapporteren over het gevoerde klimaatbeleid. En voor de bestuurskamer wijzen sommige experts op 'greenhushing' als trend. Dat houdt in dat een deel van de ondernemingen terughoudend wordt om nog te vertellen over hun duurzame doelen, juist door de ferme aanpak van valse duurzaamheidsclaims.