De Europese privacyrichtlijn AVG viert zijn vijfde verjaardag. De richtlijn heeft het onderwerp privacy in elk geval behoorlijk op het netvlies gezet bij ondernemingen. Tijd voor een kleine blik op de handhaving en de ontwikkelingen in de rechtspraak tot nu toe.
De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) is sinds 25 mei 2018 van kracht. De invoering van de nieuwe privacyrichtlijn ging gepaard met flink wat hoofdbrekens in het bedrijfsleven. Zeker met het oog op mogelijke hoge boetes (infographic) bij het overtreden van de regels.
De AVG heeft allerlei termen en werkwijzes toegevoegd aan het vocabulaire van ondernemingen. Wat te denken van functionaris voor de gegevensbescherming (FG), Data Privacy Impact Assessment (DPIA) en verwerkersovereenkomst (stappenplan). Een jaar na de invoering bleek al uit onderzoek van Motivaction, in opdracht van Rendement, dat het toepassen van de nieuwe regels organisaties aardig wat tijd en geld had gekost. Van de ondervraagden was 73% er meer tijd aan kwijt dan vooraf gedacht. En op de vraag welke voordelen de privacywet hun had opgeleverd, kruiste 52% van de respondenten het vakje ‘weet niet / geen antwoord’ aan.
Aan de slag met het inpassen van de AVG-regels in uw onderneming? Gebruik dan de toolbox Voldoe aan de privacyregels van de AVG in 9 stappen van Rendement Online. Op de themapagina over de AVG vindt u nog veel meer informatie en handige tools.
Vijf jaar na de invoering lijkt er nog steeds wel sprake van een haat-liefde-verhouding tussen het bedrijfsleven en de AVG. Tegelijkertijd is ook het besef doorgedrongen dat privacybescherming een belangrijk onderwerp is. Dat komt waarschijnlijk ook door de toenemende handhaving. Een dashboard van advocatenkantoor CMS dat keurig de stand van de uitgedeelde boetes bijhoudt, laat zien dat er inmiddels voor bijna € 4 miljard aan boetes is uitgedeeld voor AVG-overtredingen. Al moet gezegd worden dat daar ook de megaboete van € 1,2 miljard bij zit die medio mei is opgelegd aan Facebook-moederbedrijf Meta. Dat is veruit de hoogste boete die tot nu toe is uitgedeeld. Nederland komt niet voor in de top 10 van het hoogste totaalbedrag aan AVG-boetes. De hoogste boetes zijn in ons land bovendien opgelegd aan de overheid zelf, namelijk de miljoenenboetes voor de Belastingdienst, omdat die jarenlang onterecht lijsten bijhield met mogelijke signalen van fraude bij belastingplichtigen.
Ook in de rechtszaal houdt de AVG de gemoederen bezig. Het Europese Hof van Justitie heeft zich de afgelopen jaren al verschillende keren moeten uitspreken over rechtsvragen van nationale rechters over het uitleggen van de richtlijn. Daardoor komt er steeds meer lijn in de jurisprudentie. Zo is duidelijk dat het Hof het zogeheten inzagerecht (artikel) zeer ruim uitlegt. Ook heeft het Hof eerder dit jaar geoordeeld dat het niet zo is dat een inbreuk op de AVG ook meteen een recht op schadevergoeding oplevert. Daarvoor zal de gedupeerde moeten bewijzen dat hij ook daadwerkelijk schade heeft geleden, aldus het Hof. Het is aan de nationale rechter om de hoogte van de vergoeding te bepalen.
Europees Hof van Justitie, 4 mei 2023, ECLI (verkort): 370