AP wijst op privacyrisico’s door controledrang werkgevers

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft in het Sectorbeeld Arbeid en Sociale Zekerheid (pdf) een aantal trends en ontwikkelingen rond privacy op het werk op een rij gezet. De privacytoezichthouder ziet dat werkgevers hun werknemers willen controleren, vaak met goede bedoelingen. Zo willen werkgevers ongelukken op het werk voorkomen door een alcohol-, drugs- of medicijnentest (ADM-test) af te nemen bij werknemers. Maar de AP waarschuwt dat ook bij zulke goedbedoelde acties organisaties rekening moeten houden met de privacyregels.

Gezondheidscontroles, volgsystemen en AI op het werk

In het rapport komen drie trends op het gebied van privacy op het werk aan bod:

• Gezondheidscontroles
  Werkgevers willen de gezondheidstoestand van werknemers meten. Voor enkele beroepen is een ADM-test wettelijk toegestaan. Momenteel onderzoekt het ministerie van SZW of voor meer beroepen zo’n test mogelijk moet worden gemaakt. Dat werknemers willen meewerken aan de test, is op basis van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) niet genoeg. Gezondheidsdata zijn bijzondere persoonsgegevens, die een werkgever in principe niet mag verwerken. Een bedrijfsarts mag dat wel en kan mogelijk de werkgever helpen.
• Personeelsvolgsystemen
  Hierbij gaat het om digitale toepassingen voor het controleren of volgen van werknemers. Voorbeelden zijn scans van vingerafdrukken of andere biometrische gegevens om in te loggen. Maar ook sensoren in bedrijfsvoertuigen en camera’s op de werkplek. Vaak mist een grondslag om met deze systemen persoonsgegevens van werknemers te verwerken, terwijl ze werknemers onder druk kunnen zetten. De AP adviseert werkgevers om na te gaan of voor hen een uitzondering geldt. Zo mogen biometrische gegevens wel worden verwerkt als dit noodzakelijk is voor 'beveiligingsdoeleinden'. 
• AI en algoritmes
  Werkgevers verbeteren werkprocessen en verhogen de productie met AI en algoritmes. Ook wordt de werving en selectie makkelijker gemaakt met technologie. Net als mensen kunnen algoritmes discrimineren (artikel). Sollicitanten en werknemers weten doorgaans niet dat ze aan algoritmes worden onderworpen en dat kan botsen met de AVG. Werkgevers moeten bij screening aan de AVG voldoen. Ook doen ze er goed aan na te gaan of algoritmes en AI echt nodig zijn en of ze hierover uitleg kunnen geven aan werknemers en sollicitanten. Verder wijst de AP op relevante nieuwe wetgeving: de platformwerkrichtlijn en de AI-verordening.

Belangrijke rol van FG en ondernemingsraad

De AP geeft een aantal algemene adviezen. Organisaties zouden een ‘volwaardige invulling’ moeten geven aan de positie van de functionaris gegevensbescherming (FG) (tool). Ook moeten werkgevers de ondernemingsraad (OR) betrekken bij de verwerking van persoonsgegevens van personeel. Tot slot helpt het als OR-leden en andere werknemers regelmatig worden getraind in privacybewustzijn.