De moeizame zoektocht naar personeel is momenteel de grootste kopzorg van Nederlandse familiebedrijven. De zorgen over de impact van de krappe arbeidsmarkt op de winstmarge nemen bovendien toe, zo laat nieuw onderzoek zien. Verder voelen familiebedrijven zich niet erg gesteund door de Prinsjesdag-plannen van het kabinet.
Vaak wordt van familiebedrijven gezegd dat zij vrij crisisbestendig zijn, omdat zij vooral gericht zijn op de langere termijn. Maar ondanks dat hebben familiebedrijven evengoed grote zorgen over de problemen die nu spelen. Dat blijkt uit een enquête van onder meer de Business Universiteit Nyenrode.
In het onderzoek hebben ruim 100 familiebedrijven zes hinderlijke ontwikkelingen in volgorde van meest naar minst urgent gezet. Arbeidsmarktkrapte (25%) zien zij als het grootste pijnpunt, gevolgd door stijgende energieprijzen en onzekere inkoopprijzen.
Dat het niet meevalt om personeel te vinden (toolbox) werkt volgens de meeste ondervraagde familiebedrijven ook door in de bedrijfsvoering. Ruim de helft zegt dat arbeidsmarktkrapte hun productie of dienstverlening in gevaar brengt. Verder is de verwachting dat de winstmarge van alle ondervraagden het komende jaar met gemiddeld 12% zal dalen in vergelijking met het afgelopen jaar. Voor werknemers is er dan weer goed nieuws: de helft van de ondervraagden heeft tussentijds een loonsverhoging doorgevoerd om personeel te behouden.
Ook blijkt uit de enquête dat de stijgende prijzen en inflatie de investeringsbereidheid niet bepaald aanwakkeren. Van de ondervraagden denkt 43% dat zij de komende twaalf maanden minder gaan investeren in innovatie dan in de afgelopen twaalf maanden. Gemiddeld is de verwachting dat het bedrag aan investeringen met 10% zal dalen.
De twee minst urgente problemen van de zes zijn het aflossen van belastingschulden die vanwege corona zijn uitgesteld en een toenemend debiteurenrisico (wanbetalende klanten door financiële problemen of faillissement). De onderzoekers geven familiebedrijven als adviezen bij het onderzoek (pdf) onder meer mee om koers te houden en in te zetten op behoud van personeel. Maar ook dat dit het moment is om een eventueel verouderd bedrijfsmodel grondig op de schop te nemen.
Uit het onderzoek blijkt ook dat de meeste ondervraagden (75%) vinden dat er in de op Prinsjesdag gepresenteerde plannen te weinig aandacht is voor familiebedrijven, die door vele deelnemers nog maar eens omschreven worden als ‘de motor van de economie’. Het kabinet verhoogt onder meer het lage tarief in de vennootschapsbelasting en zet een streep door een korting op het gebruikelijk loon voor directeuren-grootaandeelhouders. Daarnaast hangt er nog altijd een versobering van de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) boven de markt, en veel familiebedrijven vrezen zo’n inperking.
Ook is er nog gevraagd naar het verwachte dividendbeleid, nu er vanaf 2024 twee tarieven komen in box 2 van de inkomstenbelasting. Van de ondervraagden ziet 58% dat niet als aanleiding om het beleid te wijzigen. 30% denkt erover om de dividenduitkering naar voren te halen, dus al in 2023 uit te keren. En 12% wil de uitkering juist uitstellen tot 2024. Tot € 67.000 geldt dan namelijk een lager tarief dan nu het geval is.