Na het ingaan van de AVG zal toezichthouder de Autoriteit Persoonsgegevens het allereerst gaan controleren op de aanwezigheid van een Functionaris voor de gegevensbescherming. Dat zal gebeuren bij organisaties die hiertoe volgens de nieuwe wet verplicht zijn.
Voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) Aleid Wolfsen heeft bij verschillende gelegenheden gezegd dat de allereerste stap van de toezichthouder de controle op de aanwezigheid van een Functionaris voor de gegevensbescherming (FG) zal zijn. Zo’n functionaris houdt binnen een organisatie toezicht op de toepassing en naleving van de AVG. Organisaties die deze nog niet hebben aangesteld hoewel ze daar wel een verplichting toe hebben, kunnen maatregelen van de AP verwachten. Hoewel de AP eerder heeft gesteld voorlopig vooral voorlichtend en waarschuwend te willen optreden, houdt Wolfsen hierbij toch een slag om de arm. Hij noemt het uitdelen van boetes wel een optie.
Onder de AVG zijn organisaties soms verplicht om een Functionaris voor de gegevensbescherming (e-learning) aan te stellen en aan te melden bij de AVG. Door die meldingsplicht is het voor de AP niet moeilijk om na te gaan welke organisaties wél een FG hadden moeten aanmelden maar dat niet hebben gedaan. Organisaties die vanuit hun kernactiviteit op grote schaal personen volgen én organisaties die als kernactiviteit op grote schaal met bijzondere persoonsgegevens werken, moeten een FG aanstellen. Overheidsinstanties moeten altijd een FG aanstellen.