Het wetsvoorstel dat formeel de toegang tot het zogeheten UBO-register beperkt tot een select publiek, is klaar. Een belangrijk onderdeel ontbreekt echter nog: een besluit waar in staat wie een 'legitiem belang' heeft om óók in de UBO-gegevens te kijken. Dat komt volgend jaar.
Veel ondernemingen en organisaties moeten hun uiteindelijk belanghebbenden (de 'ultimate beneficial owners' ofwel UBO's) inschrijven in het UBO-register. Bij een bv is bijvoorbeeld een natuurlijk persoon die meer dan 25% van de aandelen houdt de UBO (zie ook het bericht Wanneer is iemand een UBO?) De onderneming is zelf verantwoordelijk voor de inschrijving en voor het up-to-date houden van de gegevens.
Dankzij de gegevens in het UBO-register zou eerder duidelijk moeten zijn welke personen uiteindelijk aan de touwtjes trekken. De gegevens worden dan ook gebruikt door de Belastingdienst en opsporingsinstanties, maar ook banken gebruiken het register bij klantonderzoek. Aanvankelijk was een deel van de UBO-gegevens voor iedereen zichtbaar, zoals in deze infographic te zien is. Maar die openbaarheid vormde een te grote inbreuk op de privacy van UBO's, zo heeft het Europese Hof van Justitie eind vorig jaar geoordeeld. In reactie op dat arrest heeft het kabinet het UBO-register toen per direct op slot gedaan.
Begin dit jaar is al toegezegd dat bijvoorbeeld de Belastingdienst en de banken weer toegang zouden krijgen tot de gegevens. Maar wie er exact in de gegevens mag kijken, moet wel ook formeel in de wet worden vastgelegd. Daarvoor heeft het kabinet een wijzigingswet opgesteld, waar eerder dit jaar een internetconsultatie over is gehouden. Dat heeft geleid tot een nieuw wetsvoorstel, dat nu is goedgekeurd door de ministerraad. Eerst zal de Raad van State zich erover buigen voor een advies, en daarna kan de Tweede Kamer het wetsvoorstel gaan behandelen. Het voorstel is nog niet openbaar, maar het kabinet heeft wel laten weten dat het op een aantal punten is gewijzigd ten opzichte van het conceptvoorstel. Een belangrijke aanpassing is dat ook overheden als gemeenten en provincies in dringende gevallen toegang kunnen krijgen tot de UBO-gegevens. Dat was ook een wens die naar voren kwam in de internetconsultatie.
Het wetsvoorstel geeft ook organisaties en personen met een 'legitiem belang' toegang tot het UBO-register. Hierbij valt te denken aan maatschappelijke organisaties en onderzoeksjournalisten. Maar wat precies onder een legitiem belang wordt verstaan, is nog niet duidelijk. Dat wordt later uitgewerkt in een besluit, aldus het kabinet. Over dit besluit moet dan volgend jaar weer een internetconsultatie volgen.