Sinds 1 februari kunnen werknemers die een (vermeende) misstand in hun organisatie aan de kaak stellen (zogenoemde klokkenluiders), in aanmerking komen voor gratis rechtsbijstand of mediation. De overheid heeft hiervoor een regeling getroffen.
Werknemers krijgen door het klokkenluiden vaak te maken met conflicten en (verboden) nadelige effecten als ontslag, demotie, overplaatsing, discriminatie, intimidatie of pesterijen. Door de regeling kunnen zij in zo’n situatie nu op een laagdrempelige manier hulp krijgen. Het Huis voor Klokkenluiders, een onafhankelijke instantie, geeft hierover advies. De regeling moet er onder meer toe leiden dat mensen eerder bereid zijn om een vermoeden van een misstand te melden.
Als een werknemer (een vermoeden van) een misstand meldt, beoordeelt de afdeling Advies van het Huis voor Klokkenluiders of er sprake is van een maatschappelijke misstand in de werksfeer. Dat betekent dat er sprake moet zijn van een overtreding van de wet, een gevaar voor de volksgezondheid, het in geding zijn van de veiligheid van personen of een aantasting van het milieu. Bij een bevestigend oordeel ontvangt de klokkenluider een verwijsbrief voor gesubsidieerde rechtsbijstand door de Raad voor Rechtsbijstand. Er geldt voor de hulp geen inkomens- of vermogenstoets of eigen bijdrage. Sinds 1 september 2022 komen klokkenluiders al in aanmerking voor psychosociale ondersteuning bij Slachtofferhulp Nederland.
De regeling kent een looptijd van vier jaar, waarna er een evaluatie volgt. De uitkomsten hiervan worden gebruikt voor de verbetering van de juridische ondersteuning voor klokkenluiders.
De vorig jaar in werking getreden Wet bescherming klokkenluiders (WBK) moet melders van (dreigende) misstanden beter beschermen (artikel). Ook stelt de wet strengere eisen aan de klokkenluidersregeling van werkgevers (tool), die verplicht is voor organisaties met 50 werknemers of meer (infographic). De ondernemingsraad heeft instemmingsrecht bij de invoering, wijziging of intrekking van een klokkenluidersregeling.