De Tweede Kamer moet er alles aan doen om te voorkomen dat Nederland beleidsmatig stil komt te staan, nu het kabinet is gevallen. Die oproep doet een brede gelegenheidscoalitie van onder meer decentrale overheden, milieu-organisaties en ondernemersverenigingen.
Het vierde kabinet-Rutte is gevallen vanwege onoverbrugbare verschillen in de opvattingen over het asieldossier. En inmiddels is duidelijk dat er ook geen vijfde kabinet-Rutte komt, omdat de premier heeft aangekondigd dat hij niet meer beschikbaar is als VVD-lijsttrekker.
Het huidige kabinet heeft nu een demissionaire status, wat inhoudt dat het grote politieke besluiten moet overlaten aan een volgend kabinet. Het parlement kan de komende tijd wetten en regelgeving 'controversieel' verklaren, waarmee de behandeling ervan feitelijk in de ijskast wordt gezet.
De val van het kabinet betekent daarmee onzekerheid op tal van beleidsterreinen. De wet die de grote verbouwing van het pensioenstelsel is weliswaar nog nipt vóór de kabinetsval in werking getreden, maar andere onderdelen van de pensioenhervorming staan pas voor een later moment op de rol. Dat gaat bijvoorbeeld om de mogelijkheid om in één keer 10% van het opgebouwde pensioen op te nemen.
Andere grote onderwerpen wachten nog op een verdere uitwerking of behandeling door het parlement, zoals het stikstofdossier en de woningmarkt. Ook was het kabinet nog volop bezig met voorstellen die de arbeidsmarkt toekomstbestendig moeten maken. Daarnaast is er eerder dit jaar een groot pakket met klimaatmaatregelen gepresenteerd, waarvan het nu de vraag is of het parlement die nog gaat behandelen. Op het fiscale vlak gaat het bijvoorbeeld om het invoeren van een nieuw systeem voor de heffing op spaargeld en beleggingen in box 3 van de inkomstenbelasting, dat eigenlijk per 2027 zou moeten ingaan. Tot slot had het kabinet ook de ambitie om de weg vrij te maken voor de invoering van een kilometerheffing voor automobilisten vanaf 2030. Het is ook nog de vraag wat dit alles betekent voor de begroting voor komend jaar, die op Prinsjesdag wordt gepresenteerd. In de regel is de begroting van een demissionair kabinet vooral een verzameling technische wijzigingen en blijven grote ingrepen uit.
Een beleidsarme situatie kan nog wel een tijdje duren, want de verkiezingen voor de Tweede Kamer worden pas in november verwacht. En dan moet er nog een nieuw kabinet geformeerd worden. Het is reden voor een brede groep organisaties om de Tweede Kamer op te roepen 'er alles aan te doen om te voorkomen dat Nederland stil komt te staan'. De verklaring is ondertekend door onder meer gemeenten, provincies, netbeheerders (Alliander, Enexis en Tennet), vakcentrale CNV, woningbouwcorporaties en ondernemersorganisaties, maar ook door milieu-organisaties als Natuurmonumenten en Greenpeace. Zij signaleren dat de voortgang op veel onderwerpen voor lange tijd stil dreigt te vallen én dat er onrust ontstaat omdat politiek Den Haag zich gaat richten op de verkiezingscampagne. En stilstand kan Nederland zich niet veroorloven, stellen de ondertekenaars van de verklaring. Vooral in het klimaatbeleid moet de Tweede Kamer zorgen dat er geen vertraging ontstaat, zo benadrukken zij. Er is volgens hen namelijk behoefte aan stabiel en voorspelbaar beleid, en de komende tijd zou de focus juist moeten liggen 'op dóen, op uitvoeren'.