Sinds augustus 2022 geldt dat een werkgever een werknemer niet mag laten betalen voor scholing die verplicht is. Deze nieuwe regels blijken soms ook al te gelden voor arbeidsovereenkomsten met een studiekostenbeding die al vóór die datum zijn geëindigd.
Werkgevers mogen sinds augustus 2022 alleen nog een studiekostenbeding afspreken met werknemers als het gaat om een opleiding die niet op grond van de wet of de cao verplicht is. Dit staat in artikel 7:611a BW. Verplichte opleidingen komen sindsdien altijd voor rekening van de werkgever. Voor opleidingen die in de ‘Regeling vaststelling lijst gereglementeerde beroepen’ staan, andere opleidingen die tot een beroepskwalificatie leiden en voor niet-verplichte opleidingen mag wel een studiekostenbeding afgesproken worden.
De nieuwe wetgeving die per 1 augustus 2022 is ingegaan, gold ook direct voor afspraken over studiekosten die al vóór die datum gemaakt waren. Dat betekende in de praktijk dat een deel van de studiekostenbedingen per direct nietig waren. Nietig wil zeggen dat ze niet meer rechtsgeldig waren en dat de werkgever er geen beroep meer op kon doen. Werknemers hoefden voor verplichte opleidingen geen studiekosten meer terug te betalen, ook al was dat vóór augustus 2022 wel zo afgesproken.
In een recente rechtszaak was de arbeidsovereenkomst van de werknemer ruim voor augustus 2022 geëindigd. De werkgever had de studiekosten verrekend met het loon en de vakantie-uren van de werknemer bij het einde van de arbeidsovereenkomst. Toch beriep de werknemer zich — met succes — op de nietigheid van het studiekostenbeding, op basis van de nieuwe regels.
De rechter oordeelde dat artikel 7:611a lid 2 en 4 BW onmiddellijke werking hebben en er geen sprake is van overgangsrecht. Dat de werknemer het niet eens was met de verrekening door de werkgever betekende dat de arbeidsovereenkomst nog niet was afgewikkeld. De rechter moest daarom de nieuwe regels toepassen. Het ging in deze zaak om verplichte scholing, waarvoor onder het nieuwe recht geen studiekostenbeding afgesproken mocht worden. Het studiekostenbeding was daarom nietig. De werkgever kon geen aanspraak maken op terugbetaling van de studiekosten.
Rechtbank Midden-Nederland, 28 juni 2023, ECLI (verkort): 3415