Als gevolg van de internationale oproep tegen racisme en politiegeweld in de vorm van Black Lives Matter (BLM), is gelijkheid in veel organisaties onderwerp van gesprek. De ondernemingsraad (OR) is wettelijk verplicht om te waken tegen discriminatie op de werkvloer. Wat kan de OR doen?
Op 25 mei kwam George Floyd door politiegeweld om het leven. Zijn dood bracht mensen over de hele wereld op de been om te protesteren tegen racisme, discriminatie en politiegeweld. Ook bij veel organisaties wordt nu kritisch gekeken of er sprake is van racisme en discriminatie. Een belangrijke taak is hierbij weggelegd voor de OR. De OR moet namelijk waken tegen discriminatie en de inzet van arbeidsgehandicapten en minderheden in de organisatie bevorderen (artikel 28, lid 3 WOR).
Gelijke behandeling is een belangrijke voorwaarde van goed werkgeverschap. Krijgt de OR vanuit de achterban signalen dat er mogelijk sprake is van ongelijke behandeling of discriminatie, dan kan de OR een medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) organiseren om de omvang van het probleem te onderzoeken. Aan de hand van de resultaten kan de OR de bestuurder ervan overtuigen dat er maatregelen nodig zijn om de situatie te verbeteren. De OR kan ook via het initiatiefrecht (artikel 23, lid 3 WOR) zelf concrete voorstellen doen aan de bestuurder om gelijke behandeling te bevorderen en discriminatie onder de achterban te voorkomen.
Een gedragscode is een goed middel om discriminatie tegen te gaan. Hierin kunnen bijvoorbeeld regels staan die er bij de werving en selectie voor zorgen dat alle sollicitanten een gelijke kans krijgen, of regels rondom gewenst en ongewenst gedrag om psychosociale arbeidsbelasting (PSA), zoals intimidatie of discriminatie, te voorkomen. Gaat de gedragscode alleen over integer gedrag, dan is in principe geen instemming vereist van de OR. Staan er ook bepalingen in die betrekking hebben op de arbeidsomstandigheden, dan heeft de OR op basis van artikel 27, lid 1d WOR wél instemmingsrecht. Het is hoe dan ook nuttig als de OR betrokken is bij het opstellen van de gedragscode. De OR weet immers wat er op de werkvloer speelt en kan helpen om de gedragscode goed af te stemmen op de organisatie.
Ook vanuit de overheid werden onlangs diverse stappen gezet om discriminatie op de werkvloer tegen te gaan. Zo presenteerde het kabinet eind vorig jaar het wetsvoorstel Toezicht discriminatievrije werving en selectie, dat werkgevers verplicht om een anti-discriminatiebeleid op te stellen. Daarnaast stelde het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) vorig najaar een checklist op voor de aanpak van arbeidsmarktdiscriminatie. Aan de hand van de checklist kunnen werkgevers nagaan of zij voldoende maatregelen nemen tegen arbeidsmarktdiscriminatie.