De ondernemingsraad (OR) kan voor bepaalde onderdelen van het OR-werk een commissie instellen. Met een commissie kan de OR zijn capaciteit uitbreiden en bovendien extra expertise in huis halen. Het instellen van een commissie gebeurt altijd in overleg met de bestuurder.
Voor het goed functioneren van de OR kan het zinvol zijn om 1 of meer commissie(s) in te stellen. Afhankelijk van waar de OR behoefte aan heeft, kan de OR 3 soorten commissies instellen, elk met zijn eigen taken, samenstelling, bevoegdheden en werkwijze. Het grote voordeel van een OR-commissie is dat hier ook collega’s lid van kunnen worden die geen OR-lid zijn. Op die manier kan de OR dus extra expertise aantrekken en zijn werkcapaciteit uitbreiden. Bovendien kan de organisatie volgens de SER hiermee drempels wegnemen om deel te nemen aan de medezeggenschap. De spelregels voor het instellen van een commissie staan in artikel 15 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR). Eén van de regels is dat de OR voor het instellen van een commissie in overleg moet met de bestuurder (artikel 15, lid 1 WOR).
Voor de bestuurder is het vooral van belang hoeveel extra werktijd (en dus kosten) de OR-commissie met zich meebrengt. Net als OR-leden hebben ook commissieleden namelijk het recht om hun commissiewerk, inclusief scholing, vergaderingen en bijbehorende voorbereidings- en reistijd, onder werktijd en met behoud van loon te doen (artikel 17 en artikel 18 WOR). De OR moet daarom de taken, samenstelling, bevoegdheden (bij de vaste en onderdeelcommissie) en de werkwijze van de commissie schriftelijk vastleggen. Dit gebeurt in een zogenoemd instellingsbesluit. Aan de hand hiervan kan de bestuurder een inschatting maken wat de meerkosten van een OR-commissie zijn voor de organisatie.
Maakt de bestuurder bezwaar tegen de instelling van een OR-commissie, dan kan de OR de zaak ter beoordeling voorleggen aan de kantonrechter. De rechter zal dan beoordelen of de OR de gewenste commissie redelijkerwijs nodig heeft, en of zijn belangen opwegen tegen de meerkosten die de commissie met zich meebrengt voor de organisatie.
De begrippen OR-commissie en OR-werkgroep worden in de praktijk weleens door elkaar gebruikt. Er zijn echter een aantal belangrijke verschillen tussen een OR-commissie en een OR-werkgroep. Zo is een werkgroep een interne OR-aangelegenheid, waaraan geen collega’s van buiten de OR kunnen deelnemen. Voor het oprichten van een werkgroep heeft de OR dan ook geen toestemming van de bestuurder nodig.