Om zowel werknemers als werkgevers (financiële) zekerheid te geven voor de toekomst, moeten cao-partijen de onderhandelingen weer richten op de lange termijn. Dat schrijven de werkgeversverenigingen in de Arbeidsvoorwaardennota 2024.
Het jaarlijkse advies aan cao-onderhandelaars heeft dit jaar de titel ‘De toekomst wacht niet’ (pdf). Hierin schrijven werkgeversverenigingen AWVN, MKB-Nederland en VNO-NCW dat de historisch hoge gemiddelde collectieve loongroei in 2023 van 7,1% – aangejaagd door de inflatie, energiecrisis en arbeidsmarktkrapte – niet realistisch is in 2024, gezien de economische situatie binnen veel organisaties en sectoren. Vakbond FNV heeft voor 2024 een looneis neergelegd van 5% tot 14% én wil automatische prijscompensatie (de cao-lonen stijgen dan mee met de prijzen). CNV zet het komende jaar in op 4% tot 10% loonsverhoging.
Volgens de werkgeversverenigingen is de balans tussen verdienen en verdelen verstoord, waardoor het risico bestaat dat organisaties de loonsverhogingen niet kunnen dragen. Om deze balans te herstellen, zouden de sociale partners bij de cao-onderhandelingen de loongroei weer moeten koppelen aan de bedrijfseconomische situatie. Dat betekent dan dat er meer ruimte is voor loongroei in sectoren waar het economisch goed gaat, en minder in sectoren waar het economisch minder gaat. In de Arbeidsvoorwaardennota van vorig jaar stond een vergelijkbaar advies.
Daarnaast zou de focus meer op de uitdagingen op de lange termijn moeten liggen. Hiervoor wijzen de werkgeversorganisaties op de al decennia nauwelijks groeiende arbeidsproductiviteit in Nederland, die volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in de periode 1996-2021 in de commerciële sector jaarlijks slechts 0,6% bedroeg. Werkgevers zouden zich daarom moeten inzetten voor het verbeteren van de (arbeids)productiviteit, ook gezien de vergrijzing in Nederland. Nieuwe technologie kan hierbij een belangrijke rol spelen. Verder zou (meer) werken aantrekkelijker gemaakt moeten worden door het nieuwe kabinet.
Werkgevers kunnen op hun beurt (meer) werken stimuleren door werk, werktijden en werkomstandigheden aantrekkelijker te maken. Bijvoorbeeld door werknemers meer zeggenschap te geven over hun roosters (artikel). Werknemers die meer zeggenschap hebben over hun werk(tijden), zijn productiever en zijn vaker bereid om meer uren te werken. Bovendien verlaagt meer flexibiliteit de werkdruk, wat weer positief is voor de ziekteverzuimcijfers. In het rapport is er sowieso veel aandacht voor de hoge verzuimcijfers in Nederland, die op het hoogste niveau in 20 jaar liggen. Om deze cijfers omlaag te krijgen, zouden werkgevers ook meer moeten inzetten op ziekteverzuimpreventie en investeren in de opleiding en ontwikkeling van werknemers.